Kreupelheid herkennen

Uit een onderzoek dat werd uitgevoerd in 2020 blijkt dat wij als paardeneigenaren nog niet zo goed zien of ons paard wel of niet kreupel is. Letten we niet op? Of ligt het genuanceerder?

In tegenstelling tot wat het gezegde ons nog wel eens voorspiegelt, is pijn meestal bepaald niet fijn. Daar houden we niet van en pijn en ongemak willen we ook onze paarden zo veel mogelijk besparen. De wetenschap zoekt naar middelen om die wens kracht bij te zetten. Zo verhaalden we in Paard&Sport eerder al over de ‘pijnapp’ die grotendeels werd ontwikkeld door de Faculteit Diergeneeskunde van de Universiteit Utrecht. De wetenschappers werkten jarenlang aan de meetbaarheid en vastlegging van pijnsignalen bij het paard en de Equine Pijn- en Welzijnsapp is inmiddels in gebruik (zie epwa.nl en Paard&Sport voorjaar 2018). De KNHS stimuleert paardenliefhebbers de trainingsmodule van EPWA te doorlopen en neemt deze trainingssite mee in de opleidingen.

VOORAANSTAAND WETENSCHAPPER

Kennis draagt bij aan welzijn. Het is aan ons als eigenaren om de tekenen op te vangen dat iets mis is. Een onderzoek van Sue Dyson en Danica Pollard laat zien dat bij paardeneigenaren nog winst te behalen is als het gaat om kreupelheid herkennen. Dyson is orthopedisch expert en kreupelheidsdeskundige. Ze was tot voor kort verbonden aan het Animal Health Trust’s Centre for Equine Studies in het Engelse Newmarket. De bekende wetenschapper liet 60 paarden van zowel manegebedrijven als uit de sport door experts scoren op kreupelheid. Ze liepen allemaal een dressuurproef met hun reguliere ruiter in stap, draf en galop. Onafhankelijke experts checkten op toegenomen spierspanning of pijn, slecht passende zadels, afwijkingen in de gangen en kunde van de ruiter.

Na afloop scoorde een getrainde analist vanuit gestandaardiseerde video’s het Ridden Horse Pain Ethogram, ontwikkeld om pijn in het paardenlichaam te kunnen identificeren. Het ethogram bevat 24 gedragingen. Als een paard er 8 of meer laat zien, kan worden aangenomen dat hij pijn heeft. Dat aantal is voortgekomen uit eerdere tests. Van de 60 paarden bleek 73% kreupel te zijn en had 47% een onregelmatigheid in de galop.

Hm. Wordt paardengedrag dat pijn of verminderd welzijn aangeeft, niet goed gezien of geïnterpreteerd? Op zoek naar antwoorden legden we contact met prof. dr. René van Weeren van de Universiteit Utrecht. Behalve voor beweging van het paard heeft Van Weeren veel belangstelling voor het zogenaamde translationele onderzoek, waarbij wetenschap wordt vertaald naar de praktijk. Onze man voor reflectie in deze dus. ‘Het onderzoek is uitgevoerd door iemand die goed is in haar vak, met veel praktische ervaring en kijk op paarden. Pijnscores hebben de aandacht, maar de wetenschappelijke verificatie blijft lastig. Je kunt het een paard niet vragen,’ overweegt Van Weeren.

‘DIT SCOREMODEL IS EEN MOOI HULPMIDDEL, MAAR REFLECTEERT DE COMPLEXE WERKELIJKHEID NIET VOLLEDIG’

‘De vraag is altijd hoe je onderzoeksdata interpreteert. Het is bekend dat paarden die rad worden genoemd, dat niet altijd zijn. Het is ook niet zo dat ieder mens atletisch of optimaal beweegt, maar vaak kan zo iemand nog altijd goed functioneren. Dat geldt ook voor paarden. In kreupelheid zit een grote bandbreedte en je moet een eventuele asymmetrie of onregelmatigheid ook zien ten opzichte van wat van het dier wordt gevraagd. Het is uiteraard heel goed om kritisch te blijven op hoe een paard functioneert. De echte vraag moet dan zijn wat het effect op het welzijn is. Ervaart een paard meer welzijn als hij niks doet of als je hem rustig aan wat beweging geeft en dingen met hem doet? Ook reageert ieder paard anders. Paarden hebben net als mensen een enorm verschil in pijnbeleving. Je moet zaken tegen elkaar afwegen en besluiten of iets kan. Het scoremodel is een mooi hulpmiddel, maar reflecteert de complexe werkelijkheid niet volledig. Het is niet alleen maar dit. Je moet het hele plaatje zien.’

ALERTHEID EN VERDIEPING

Best complexe materie dus, die zeker wel de aandacht van eigenaren vereist, betoogt Van Weeren. ‘Als eigenaar ken je je eigen paard. Jij vergelijkt hem met zichzelf. De een ziet meer dan de ander, maar je mag eigenaren wel oproepen alert te zijn. Je mag ook vragen aan eigenaren om kennis te nemen van ontwikkelingen. Een eigenaar moet alert zijn en zich willen verdiepen. Hij hoeft niet alles te weten, maar zijn plicht is wel om dat paard zo goed mogelijk te verzorgen, onafhankelijk van het gebruik.’

MEER WETEN?

Benieuwd naar de hele studie? Het onderzoek van Dyson en Pollard heet Application of a Ridden Horse Pain Ethogram and Its Relationship with Gait in a Convenience Sample of 60 Riding Horses. Je vindt het hier.

Beeld arnd.nl

Bron KNHS Paard&Sport | najaar | 2020

Website https://www.knhs.nl/nieuws/2021/alert-op-signalen/